Deze vraag leeft binnen veel kerken. Veel kerken hebben immers te maken met dezelfde ontwikkelingen: weinig tot geen nieuwe aanwas, vergrijzing, afnemend kerkbezoek, minder inkomsten. Het gebouw kan dan tot een – financiële en beheersmatige – last worden. Het is goed om in zo’n geval de mogelijkheden die het kerkgebouw kan bieden te onderzoeken. Mogelijk kan dit de verkoop van een kerk voorkomen.
De meeste kerkzalen worden niet heel efficiënt gebruikt: veel vierkante meters worden slechts één tot twee uur op zondagochtend gebruikt. Ook nevenruimtes zijn voor de huidige kerkelijke activiteiten meestal veel minder nodig dan beschikbaar.
Onderzoek en advies
KKG Adviseurs helpt en ondersteunt kerken en brengt samen met de lokale kerk de situatie in kaart. De kerk geeft informatie over de karakteristieken en ambitie van de geloofsgemeenschap, de lokale situatie en setting van het kerkgebouw en eventuele bijgebouwen. KKG Adviseurs ordent, bewerkt, analyseert en vult aan met eigen kennis en ervaring.
Verbetering exploitatie kerkgebouwen
Vaak valt aan de kostenkant weinig winst meer te behalen. Veel vaste lasten zijn niet of nauwelijks te verlagen. Het is dan ook logisch en terecht dat – als het gaat om verbetering van de exploitatie van kerkgebouwen – vaak wordt gedacht aan het verhogen van de inkomsten op basis van verhuur van ruimtes.
Maatwerk
Of verhuur kansrijk is, hangt sterk af van het concrete gebouw, de visie op het kerkgebouw, de setting en de lokale (markt)situatie. Een dynamische stadse situatie biedt heel andere mogelijkheden dan een dorpse setting of kerkgebouw midden in een woonwijk. Ook de dynamiek van de geloofsgemeenschap zelf speelt een belangrijke rol. Soms wordt onderzocht of het tegen vergoeding ’delen’ van de kerkzaal met een ander kerkgenootschap tot de mogelijkheden behoort. Dit vraagt wel de nodige flexibiliteit en inzet om tot een goede overeenkomst te komen waarbij respect is voor de wensen en gewoonten van de betrokken geloofsgemeenschappen. Advies is dus altijd maatwerk.
Kerkzaal te huur?
Niet elke kerkzaal is geschikt voor verhuur. Ze zijn nu eenmaal ontworpen met een specifiek doel: bijeenkomsten van zo’n één à twee uur. Bij ander gebruik van de kerkzaal, zoals een congres, concert of theatervoorstelling, zit men vaak langer in de kerkbanken. Zitcomfort, een foyer en voldoende sanitair zijn dan wezenlijk. Vaak wil het hieraan nogal eens ontbreken. Uiteraard los van de vraag of dit andere gebruik vanuit de opvattingen van de kerkgemeente zelf wenselijk is’
Aanpassingen kunnen de gebruiksmogelijkheden soms verbeteren. Echter, investeringen moeten dan wel uit de extra inkomsten kunnen worden terugverdiend. Anders blijven mogelijkheden vaak beperkt tot repetitieruimte voor koren/orkesten, informatiebijeenkomsten, of… het tegen vergoeding ‘delen’ van de kerkzaal met (een) andere gemeente(n). Met name dit laatste scenario kan voor beide gemeenten een goede optie zijn (win-win).
Losse verhuur van nevenruimtes
Nevenruimtes kunnen voor vergaderingen en bijeenkomsten verhuurd worden aan derden. Dit kan perspectief bieden op een goede opbrengst per jaar. In de praktijk is het echter vaak een kunst om voldoende bezetting te behalen. Het gaat namelijk niet alleen om inkomsten. Er zijn taken – zoals bijvoorbeeld marketing, administratie, beheer – die niet uitsluitend van vrijwilligers kunnen worden verlangd. De vaak noodzakelijke inzet van professionals legt meteen een zware wissel op deze vorm van exploitatie.
Ook laten de formele bestemming van het gebouw of de opvattingen van de kerk niet altijd toe dat ruimtes breed worden aangeboden als vergader- of feestlocatie. Een maatschappelijke bestemming beperkt de markt veelal tot sociaal-maatschappelijke huurders die zich vaak geen commerciële huurtarieven kunnen/willen veroorloven.
Permanente verhuur van ruimtes
Dit kan bij succes leiden tot een continue stroom van inkomsten. Verhuur aan bijvoorbeeld kinderopvang/BSO of andere sociaal-maatschappelijke organisaties is kansrijk en komt regelmatig voor. Verhuur aan commerciële partijen wordt vaak beperkt door de bestemming van het gebouw.
Soms is het mogelijk om (een deel van) de nevenruimtes te verbouwen en te verhuren/verkopen als woonruimte. Een dergelijke functiewijziging is ingrijpend, vraagt vaak een behoorlijke investering en is sterk afhankelijk van de medewerking van de burgerlijke gemeente. De geloofsgemeenschap is die ruimte dan ook permanent ‘kwijt’.
Ten slotte
Er valt uiteraard veel meer te vertellen over dit onderwerp. Wellicht in een volgend artikel. Wel nog dit: verwacht niet dat een verbeterde exploitatie van het kerkgebouw de algehele redding van de geloofsgemeenschap is. Het is al mooi als de kosten van het gebouw zelf kunnen worden terugverdiend en zij geen financiële last meer vormen. Het is verstandig om er goed en realistisch over na te denken en een goed exploitatieplan te maken, op basis waarvan verantwoorde keuzes gemaakt kunnen worden en maatregelen genomen kunnen worden. KKG Adviseurs helpt u daar graag bij.
Wilt u meer informatie?
Neem gerust contact op met de rentmeester in uw regio.
